3 nhà khoa học nữ Việt Nam đoạt giải thưởng sáng tạo châu Á

Giải thưởng Sáng tạo châu Á của Quỹ Toàn cầu Hitachi năm 2021 vừa chính thức vinh danh các nhà khoa học khu vực ASEAN. Việt Nam có 3 nhà khoa học nữ nằm trong danh sách này.

Giải thưởng gồm các hạng mục sáng tạo tốt nhất, sáng tạo xuất sắc và khuyến khích. Trong đó, giải thưởng sáng tạo tốt nhất năm 2021 đã thuộc về bà Phạm Thị Thúy Phương, Viện Công nghệ Hóa học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam với công trình "Một hệ thống cảm biến sinh học mới để ước tính nhanh BOD5 và phát hiện độc tính trong nước (BODTOX)".

Không giống như các cảm biến sinh học thương mại đắt tiền, BODTOX dựa trên lò phản ứng sinh học có thể dễ dàng tự chế tạo từ nhiều loại chất liệu rẻ tiền khác nhau như biochip, gốm xốp, đá bọt bằng cách sử dụng tổ hợp vi khuẩn tự nhiên có trong nước thải mục tiêu, hoặc natri viên nang alginate từ vi sinh vật.

Trên thực tế, các thảm họa môi trường do con người gây ra không thể được ngăn chặn nếu không có các phương tiện hữu hiệu để giám sát liên tục chất lượng nước. Hiện tại, xác định độ độc của nước bằng phương pháp phân tích truyền thống rất phức tạp, tốn nhiều công sức và thời gian; do đó, không thể được giám sát trực tuyến.

Trong khi đó, BODTOX có thể được sử dụng để ước tính chính xác và xác định độc tính của nước một cách nhạy bén với chi phí thấp. Chi phí đầu tư hợp lý của BODTOX, có thể chỉ 1.000 đô la Mỹ cho phiên bản tiêu chuẩn và mức độ tự động hóa tối thiểu, cùng với chi phí vận hành thấp 10 đô la Mỹ cho mỗi lần kiểm tra. Không những thế hệ thống cảm biến sinh học được phát triển có thể áp dụng nhiều hơn cho màn hình trực tuyến và mục đích cảnh báo sớm độc tính, đặc biệt là ở các nước đang phát triển trong ASEAN.

Trong khi đó, GS.TS Lê Minh Thắng, ĐH Bách khoa Hà Nội đoạt giải thưởng Sáng tạo xuất sắc với công trình "Chất xúc tác từ oxit kim loại chuyển tiếp và công nghệ xử lý khí thải và nước thải để bảo vệ sự sống trên cạn và dưới nước". Giải pháp này tiết kiệm chi phí để xử lý các chất gây ô nhiễm môi trường. Các chất xúc tác có thể giảm hơn 90% phát thải chất gây ô nhiễm, ổn định trong các điều kiện khắc nghiệt và có tuổi thọ cao.

Các công nghệ đa dạng để xử lý linh hoạt các chất ô nhiễm môi trường với các nồng độ khác nhau được áp dụng thành công cho một số nhà máy ở Việt Nam và giảm thiểu đáng kể mùi hôi ra các khu vực lân cận.

ThS. Đặng Thị Tuyết Ngân cũng đến từ trường ĐH Bách khoa Hà Nội đoạt giải khuyến khích với công trình "Các giải pháp thông minh để thu hồi kim loại có giá trị từ nước thải khó xử lý và chất thải điện tử cho nền kinh tế tuần hoàn".

Được biết Giải thưởng Sáng tạo châu Á được phát động vào năm 2020 nhằm thúc đẩy khoa học, công nghệ và đổi mới góp phần giải quyết các vấn đề xã hội và hiện thực hóa một xã hội bền vững trong khu vực ASEAN.

Giải thưởng này đã công nhận những cá nhân và tập thể đã phục vụ lợi ích công cộng thông qua những nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực khoa học, công nghệ. Trong đó bao gồm cả tầm nhìn của các nhà khoa học về một xã hội tương lai lý tưởng.

Trong năm 2021, Giải thưởng đã thu hút các thành tựu nghiên cứu từ 21 trường ĐH và viện nghiên cứu ở 6 quốc gia ASEAN (Campuchia, Indonesia, Lào, Myanmar, Philippines và Việt Nam).